Towarzystwo Działań Twórczych „Talent” w Białymstoku otrzymało grant na wniosek „Historia w ulicach zaklęta” złożony w trybie konkursowym do Komisji Grantowej im. Jana Jagielskiego działającej w Stowarzyszeniu Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

Głównym celem zgłoszonego projektu jest zainteresowanie mieszkańców Białegostoku i Podlasia materialnymi dowodami bytności Żydów na terenie obecnego województwa podlaskiego. W ramach jego realizacji zamierzamy zwrócić uwagę na piękno architektury, zarówno budynków świeckich, jak i sakralnych pozostałych po naszych żydowskich sąsiadach. Pragniemy podtrzymać zainteresowanie młodszych i starszych miłośników fotografowania tematem żydowskiej historii na terenie Podlasia, upowszechnić wiedzę o życiu, historii i religii Żydów po to by przełamywać wzajemne uprzedzenia i bariery.

W ramach projektu "Historia w ulicach zaklęta" zostaną zorganizowane następujące wydarzenia:

1. Konkurs fotograficzny o zasięgu wojewódzkim "Piękno i różnorodność architektury - spuścizny żydowskiej na terenie województwa podlaskiego". Zadaniem uczestników konkursu będzie artystyczne utrwalenie, w formie zdjęcia lub cyklu zdjęć, śladów bytności Żydów na terenie dzisiejszego województwa podlaskiego (uliczki, zabytkowe kamienice, domy, obiekty sakralne, ogrody, detale architektoniczne, wnętrza, fragmenty wystroju wnętrz). Uczestnicy konkursu będą również mieli obowiązek opatrzenia zdjęć krótką notką historyczną o sfotografowanym obiekcie.

2. Plenerowa wystawa pokonkursowa (wielkoformatowe plansze ze zdjęciami najlepszych prac, z krótkim opisem, wykonane z materiału odpornego na warunki atmosferyczne) - w sąsiedztwie pomnika Bohaterów Getta przy ul. Żabiej.

3. Wycieczka z przewodnikiem - śladami dziedzictwa żydowskiego w Białymstoku (budynki, ulice, detale architektoniczne).

4. Cykl spotkań edukacyjnych na temat kultury i religii żydowskiej. Podczas spotkań dzieci będą poznawały, w formie zabawy, główne święta żydowskie.

Imprezy organizowane w ramach projektu skierowane będą do szerokiego grona odbiorców miasta Białegostoku oraz województwa podlaskiego.

Bliższe informacje wkrótce.

W ramach pierwszej części projektu  zostały zorganizowane następujące wydarzenia:

1. Cykl spotkań edukacyjnych na temat kultury i religii żydowskiej. Odbyły się 3 spotkania (25 marca, 19 kwietnia, 21 maja 2024 r.) obejmujące wiedzę na temat trzech ważnych świąt: Chanuka, Purim
i Szabat. W spotkaniach wzięły udział dzieci w wieku 7-12 lat. Celem spotkań było przekazanie wiedzy na temat głównych świąt żydowskich, zachowań i zwyczajów z nimi związanych oraz kontekstu historycznego poszczególnych świąt. 

2. Wycieczka po Białymstoku z przewodnikiem śladami dziedzictwa żydowskiego odbyła się 18 maja 2024 r., która uświadomiła młodzieży rolę białostockich żydów w rozwoju architektonicznym
i ekonomicznym miasta, pokazała piękno ocalałych i odbudowanych zabytków pozostałych po społeczności żydowskiej. Przewodnikiem wycieczki była Lucy Lisowska - Prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael. Zwiedzanie skierowano do młodzieży najstarszych klas szkoły podstawowej oraz liceum.

W drugiej części zorganizowane zostały:

1. Konkurs fotograficzny o zasięgu wojewódzkim „Piękno i różnorodność architektury - spuścizny żydowskiej na terenie województwa podlaskiego" ogłoszony na początku czerwca 2024 r. Uczestnicy konkursu  utrwalili, w formie zdjęcia lub cyklu zdjęć, ślady bytności Żydów na terenie dzisiejszego województwa podlaskiego - między innymi uliczki, zabytkowe kamienice, domy, obiekty sakralne, detale architektoniczne. Zdjęcia zostały opatrzone krótką notką historyczną o obiekcie. Na konkurs wpłynęły prace 51 autorów (31 w kategorii 11-15, 20 w kategorii 16-26 lat)  między innymi z Krynek, Gródka, Suwałk, Bielska Podlaskiego, Łomży, Białegostoku. Uroczyste podsumowanie konkursu odbyło się 5 listopada 2024 r., w sali widowiskowej MDK ZPO nr 2 w Białymstoku przy ul. Warszawskiej 79a, na które to wydarzenie zaprosiliśmy autorów prac nagrodzonych, wyróżnionych oraz zakwalifikowanych do wystawy wraz z opiekunami. Publiczność zgromadzona na podsumowaniu konkursu miała okazję obejrzeć prace zakwalifikowane do wystawy, wyróżnione i nagrodzone w pokazie wirtualnym zaprezentowanym podczas ogłoszenia wyników.
Dodatkową atrakcją uroczystości wręczenia nagród laureatom konkursu fotograficznego był wykład Dariusza Szady-Borzyszkowskiego, pracownika Galerii Sleńdzińskich, bogato zilustrowany slajdami, na temat zabytkowych obiektów Białegostoku i znanych ludzi pochodzenia żydowskiego z nimi związanych.

2. Plenerowa wystawa pokonkursowa składająca się z 16 wielkoformatowych plansz ze zdjęciami, z krótkim ich opisem, została udostępniona 5 listopada 2024 r. przy siedzibie MDK ZPO nr 2 w Białymstoku, ul. Żabia 5. Plansze zostały wykonane z materiału odpornego na warunki atmosferyczne. W realizacji przedsięwzięcia udział wzięli: Lucy Lisowska – Prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie na Białystok i województwo podlaskie; Agnieszka Pilecka –  fotografka, podróżniczka; Agnieszka Sadowska – od 30 lat fotoreportera Gazety Wyborczej w Białymstoku; Małgorzata Smreczak – pracownik Centrum Zamenhofa w Białymstoku; Joanna Auron-Górska – kulturoznawczyni ze specjalizacją w dziedzinie relacji chrześcijańsko-żydowskich Uniwersytetu w Cambridge oraz członkowie towarzystwa, którzy przejęli stronę organizacyjną przedsięwzięcia – Małgorzata Domalewska i Elżbieta Kaźmierczyk.