W roku 2015, dzięki wygranemu konkursowi na działania w sferze kultury, ogłoszonemu przez Prezydenta Miasta Białegostoku, Pracownia zainicjowała książkową serię wydawniczą pod nazwą Podlaskie Prezentacje Poetyckie.

          W nocie redakcyjnej na ostatniej stronie okladki czytamy: Ideą serii Podlaskie Prezentacje Poetyckie jest umożliwienie zaistnienia w literaturze uzdolnionej poetycko młodzieży Podlasia – głównie debiutującej. Nie wykluczamy jednak publikacji zbiorów wierszy autorów po debiucie książkowym. Do wydania tomu poetyckiego predestynować będą ci twórcy, których poezja prezentuje poziom artystyczny potwierdzony dotychczasowymi osiągnięciami: laurami zdobytymi w konkursach czy też publikacjami w prasie i Internecie.

          Mamy nadzieję, że wśród autorów serii znajdą się młodzi literaci w przyszłości rozpoznawalni w kraju, zaś ich książki wpiszą się w poetycki krajobraz Polski – przez co i poeci, i ich tomiki, przysporzą chluby naszemu regionowi.

          Redaktorem serii oraz poszczególnych tomików jest instruktor pracowni, zaś rolę konsultanta literackiego pełni wybitna poetka, Teresa Radziewicz.

          Dotychczas w serii PPP zostały wydane cztery tomiki poetyckie:

1. 1. Dominiki Baranieckiej geometria i baśnie(czerwiec 2015),
2. 2. Weroniki Zimnoch ogród hieronima (wrzesień 2015),
3. 3. Zuzanny Marii Danowskiej niesnaski (grudzień 2015),
4. 4. Magdaleny Szewczuk ciepło zimno (czerwiec 2016).

          Kontynuacją serii – a zarazem początkiem Podlaskich Prezentacji Prozatorskich – jest piąta książka – zbiór opowiadań Krzysztofa Olszewskiego z niczego w nic (grudzień 2017).

          Pierwsze trzy tomiki mogą poszczycić się pozytywną recenzją znanego i opiniotwórczego krytyka starszego pokolenia, Leszka Żulińskiego.

          Zbiór wierszy Magdaleny Szewczuk znalazł się w ścisłej czołówce konkursu im. Kazimiery Iłłakowiczówny na najlepszego debiut poetycki roku (Poznań 2017).

          Mamy nadzieję, że Podlaskie Prezentacje Poetyckie / Prozatorskie wpiszą się na stałe w literacki krajobraz miasta, regiony i kraju.

          Jednym ze stałych przedsięwzięć Pracowni Literatury jest organizowany corocznie Wojewódzki Konkurs Literacki O Srebrne Pióro MDK. Konkurs ten adresowany jest przede wszystkim do uczniów szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa podlaskiego, aczkolwiek formuła konkursu ulegała zmianie (onegdaj był on rozgrywany w kategorii poezji, od kilku lat osobno w poezji i w prozie, z podziałem na podkategorie wiekowe: gimnazjaliści i licealiści, zaś od 2014 roku również i studenci). Dotychczas odbyło się dwanaście wydań tego konkursu, z czego edycje jubileuszowe, piąta (w Roku Czesława Miłosza, 2011) oraz dziesiąta (w Roku Henryka Sienkiewicza, 2016) odbywały się w ramach dwudniowego seminarium literackiego pn. Obecność i Obecność II i swoim zasięgiem obejmowały całą Polskę. Z okazji jubileuszy konkursu zostały wydane książkowe antologie  pt.: O Srebrne Pióro MDK. Pięć edycji konkursu (Białystok, 2011) i O Srebrne Pióro MDK im. Wiesława Szymańskiego, tom II. Pięć edycji konkursu (Białystok, 2016), zawierające nagrodzone utwory laureatów odpowiednio: od pierwszej do piątej edycji w tomie I oraz od szóstej do dziesiątej włącznie w tomie II.

          W konkursie o zasięgu wojewódzkim uczestniczą głównie uczniowie białostockich liceów ogólnokształcących; wśród uczestników nie brak jest także młodzieży ze szkół technicznych czy zawodowych miasta. Biorą w nim również udział młodzi adepci pióra z większych miast województwa: z Augustowa, Suwałk, Łomży, Sokółki, Dąbrowy Białostockiej, Bielska Podlaskiego, Hajnówki, Ciechanowca, Grajewa czy z pobliskiego Supraśla  – by wymienić wyłącznie te miejscowości, które w dotychczasowych edycjach konkursu były najliczniej reprezentowane.

          W jury konkursu zasiadali m.in.: wielokrotnie prof. Dariusz Kulesza (IFP UwB), red. Wiesław Szymański (Radio Białystok), autorka pięciu tomików wierszy, poetka Teresa Radziewicz, dr Krzysztof Korotkich (IFP UwB), dr Katarzyna Sawicka-Mierzyńska (IFP UwB), red. Dorota Sokołowska (Radio Białystok), poeta i ówczesny dyrektor Książnicy Podlaskiej – Jan Leończuk.

          Od VII edycji (tj. od r. 2013) konkurs O Srebrne Pióro MDK nosi imię Wiesława Szymańskiego, poety, prozaika, autora słuchowisk i dramatów oraz jednocześnie dziennikarza Polskiego Radia Białystok, który ściśle współpracował z Pracownią: niemal corocznie, do edycji szóstej, był jurorem konkursu, zaś w jego audycjach radiowych z cyklu Poczta Literacka Radia Białystok kilkoro uczestników zajęć Pracowni Literatury MDK (m.in. S. Rząca, A. Jaranowska, D. Klepadło, S. Zieleniewska, E. Wołosik) debiutowało i prezentowało swoją twórczość.

          Do tegorocznej, XII edycji Srebrnego Pióra MDK, wpłynęła rekordowa ilość 62 prac – 38 w kategorii poezji (zestaw składał się 3 wierszy) oraz 24 w kategorii prozy (jedno krótkie opowiadanie). Dzięki konkursom takim jak ten stwarza się możliwość odkrywania młodych pisarskich talentów. Cieszy fakt, że w rzeczywistości, coraz bardziej skoncentrowanej na dobrach materialnych, stale obecna jest młodzież mająca potrzebę wartości duchowych i kulturalnych: wypowiadania poprzez literaturę swoich emocji, myśli, prawd, diagnoz świata.

          Wyniki i zdjęcia tegorocznej edycji konkursu zostały opublikowane w internetowym wydaniu „Kuriera Porannego”, zaś kilka nagrodzonych utworów w comiesięcznym dodatku kulturalnym tej gazety pt. „Magnes” (z dn. 27 grudnia 2018 r.).

Zapraszam do posłuchania audycji.

Relacja z rozstrzygnięcia VIII WKL "O Srebrne Pióro MDK" im. Wiesława Szymańskiego" - Polskie Radio Białystok, "Podróże po kulturze", 13 kwietnia 2014

Zapowiedź "Zaduszek Literackich" - Polskie Radio Białystok, "Podróże po kulturze", 3 listopada 2013

Film o Wiesławie Szymańskim - TVP Białystok, "Strefa książki", 2 listopada 2013

O Srebrne Pióro MDK – edycja XII

Rozstrzygnięcie XII edycji Wojewódzkiego Konkursu Literackiego O Srebrne Pióro MDK im. Wiesława Szymańskiego miało miejsce 13 grudnia 2018 roku.

          Uroczysta gala przebiegała według programu:

1. Wykład prof. dr hab. Dariusza Kuleszy (Instytut Filologii Polskiej UwB) o poezji Zbigniewa Herberta
2. Wspomnienie patrona konkursu, Wiesława Szymańskiego – red. Dorota Sokołowska, Polskie Radio Białystok i Janusz Taranienko (instruktor Pracowni)
3. Słowo od jury – przewodniczący jury, dr Krzysztof Korotkich (IFP UwB)
4. Wręczenie nagród – dyrektor MDK, Iwona Szcześniak oraz jury
5. Odczytanie nagrodzonych utworów – laureaci
6. Rozmowy z laureatami – Teresa Radziewicz (jury) i red. Dorota Sokołowska

          Spotkanie uświetnił występ wokalistek z pracowni Młodzieżowego Klubu Piosenki MDK, pracującego pod opieką instruktora Wiesława Miksa.

          Konkurs odbywał się pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Białegostoku, Tadeusza Truskolaskiego. Patronat medialny sprawowało Polskie Radio Białystok.

          Protokół jury oraz zdjęcia z konkursu zostały zamieszczone w internetowym wydaniu Kuriera Porannego, zaś kilka nagrodzonych utworów w comiesięcznym dodatku kulturalnym tej gazety pt. „Magnes” (z dn. 27 grudnia 2018 r.).

Pracownia Literatury MDK

            Pracownia Literatury Młodzieżowego Domu Kultury w Białymstoku istnieje od roku szkolnego 2006/07; zatem w roku szkolnym 2018/19 rozpoczęliśmy trzynasty rok działalności. Po tym czasie można z pełną odpowiedzialnością powiedzieć, że idea, która przyświecała  powołaniu Pracowni, została pozytywnie zweryfikowana. Głównym zamysłem istnienia Pracowni nadal pozostają „działania warsztatowe” – czyli pomoc w rozwoju talentów pisarskich młodzieży, tj. wspólna praca nad tworzonymi przez uczestników autorskimi tekstami literackimi. Nie sposób jednakże pominąć aspektu edukacyjnego naszych spotkań: ukazywanie innych od nauczanych w szkole perspektyw, opcji i kontekstów postrzegania literatury. Trudno też nie uwzględniać czynnika dydaktyczno-wychowawczego: tworzenia potrzeby angażowania się młodych ludzi, głównie uczniów liceów ogólnokształcących – ale w ostatnich trzech latach również i studentów – w bieżące literackie i kulturalne życie miasta.

            Wśród działań Pracowni z poprzednich lat na pewno warto pamiętać o dwuletnim cyklu wykładów pn.: Lektury szkolne – reinterpretacja, przeznaczonym dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, a prowadzonym przede wszystkim przez pracowników Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku. Swoje wykłady głosili m. in.: prof. Jolanta Sztachelska – o Trylogii Sienkiewicza, prof. Dariusz Kulesza – o początkach polskiej literatury najnowszej po roku 1956 oraz o poezji od Hybryd do bruLionu, prof. Elżbieta Konończuk – o periodyzacji procesu historycznoliterackiego, prof. Elżbieta Dąbrowicz – o Panu Tadeuszu oraz o twórczości Norwida, prof. Anna Kieżuń – o wczesnej twórczości Miłosza, dr Bożena Chodźko – o twórczości Kochanowskiego oraz o poetyce baroku, dr Marek Kochanowski – o dramaturgii Witkacego oraz o Weselu Wyspiańskiego, dr Halina Waszkiel (ATB) – o dramatach Różewicza i Mrożka. Wykłady te odbywały się w r. szk. 2009/10 oraz 2010/11 i cieszyły się dużym powodzeniem słuchaczy. Projekt uzyskał rekomendację ówczesnego Podlaskiego Kuratora Oświaty, pana Jerzego Kiszkiela.

            Zajęcia w Pracowni odbywają w wymiarze czterech godzin tygodniowo. Od roku szkolnego (akademickiego) 2016/17 mają one również miejsce na białostockiej polonistyce – co tydzień w środowy wieczór. Natomiast czterogodzinne, sobotnie bloki odbywają się co drugi tydzień w pracowni w MDK. Zajęcia sobotnie niezmiennie mają przebieg dwutorowy: pierwsza ich część ma charakter konwersatoryjno-seminaryjny (teoria i historia literatury) – wówczas czytane i omawiane są wybrane teksty naukowe z filozofii, estetyki, teorii literatury i poetyki. Następująca po niej część warsztatowa polega na prezentowaniu przez uczestników swoich własnych dokonań literackich: wierszy i prozy, z rzadka scenariuszy szkolnych uroczystości – a też i pisanych przez młodzież prób dramatycznych. Oryginalne teksty młodych adeptów pióra są następnie przedmiotem analizy i interpretacji przez uczestników grupy i prowadzącego. Podczas zajęć na uczelni najczęściej skupiamy uwagę wyłącznie na omawianiu tekstów uczestników. Od czasu spotkań na polonistyce poszerzył się krąg uczestników zajęć: są nimi zarówno, jak dotąd, licealiści z białostockich szkół – ale również i pisząca młodzież studencka rozmaitych kierunków: filologii polskiej, angielskiej, romańskiej, pedagogiki, kulturoznawstwa, filozofii i innych. Zdarza się, że w spotkaniach uczestniczą także takie osoby, które bądź to już zakończyły, bądź to przerwały swoją edukację.

            W ramach sobotnich części konwersatoryjnych, na zajęciach zajmujemy się głównie teorią literatury, poetyką i estetyką, ale również i historią literatury – poprzez odwołania do utworów znanych z lektur szkolnych. Często też przybliżamy wybrane dzieła wybitnych pisarzy polskich na przestrzeni dziejów: od tekstów średniowiecznych począwszy, przez twórczość J. Kochanowskiego, M. Sępa-Szarzyńskiego, J. A. Morsztyna, C. K. Norwida, poezję XX-lecia międzywojennego do twórców „Pokolenia 56”, poetów Orientacji, Nowej Fali, Nowej Prywatności, poetów współczesnych, czy towarzyszących nam na co dzień zjawisk literackich ze sfery kultury popularnej (np. teksty raperów). Zdarza się, że na zajęciach wzbogacamy nasze spotkania o analizę porównawczą wybitnych dzieł literatury polskiej i ich równie wybitnych ekranizacji filmowych – żeby przywołać choćby „Wesele” St. Wyspiańskiego i film Andrzeja Wajdy, „Dziady” A. Mickiewicza i film „Lawa” Tadeusza Konwickiego, „Popiół i diament” J. Andrzejewskiego i jego ekranizację w realizacji A. Wajdy, twórczość Brunona Schulza i jej filmową wizję w „Sanatorium pod klepsydrą” Wojciecha J. Hasa. Istotne również jest i to, że podczas zajęć w Pracowni staramy się śledzić i uczestniczyć w istotnych zdarzeniach życia literackiego i kulturalnego miasta – aby wprowadzać naszych słuchaczy w „dorosły świat” białostockiej literatury oraz w ważne, doniosłe zjawiska sfery kultury i sztuki.

Pracownię Literatury MDK prowadzi poeta i krytyk literacki – Janusz Taranienko